Malta

Malta

Malta bez wątpienia kojarzy się z Zakonem Joannitów (właściwie Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty), który przybył na Maltę w roku 1530. Jednakże historia wyspy zaczęła się dużo wcześniej. Wykopaliska wskazują, że pierwsi osadnicy na Malcie pojawili się już około roku 5200 przed naszą erą. Z racji swojego strategicznego położenia Malta wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Fenicjanie, Kartagińczycy i w końcu Rzymianie władali wyspą na przestrzeni wieków. W roku 60 u wybrzeży wyspy rozbił się statek, którym do Rzymu przewożony był św. Paweł. Było to jedno z kluczowych wydarzeń w historii wyspy, św. Paweł nawrócił wyspę na chrześcijaństwo. Po podziale Cesarstwa Rzymskiego, Malta znalazła się w granicach Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Kolejnymi władcami wyspy byli Wandalowie, Ostrogoci, Saraceni i w końcu Normanie, którzy przyłączyli wyspę do Królestwa Sycylii.
W roku 1530 cesarz Karol V przekazał wyspę jako lenno wygnanemu z Rodos Zakonowi Joannitów. Wraz z przybyciem Joannitów rozpoczął się okres rozkwitu wyspy, który na krótko został zatrzymany przez inwazję Turków w roku 1565. Atak liczącej ponad 40 tys. żołnierzy armii Imperium Osmańskiego po czterech miesiącach zaciętych walk został całkowicie odparty. Po stronie Chrześcijan w walkach uczestniczyło kilkuset rycerzy zakonnych, 2 tys. żołnierzy hiszpańskich i około 6 tys. ludności cywilnej. Wielkie Oblężenie Malty powstrzymało ekspansję Imperium Osmańskiego w basenie Morza Śródziemnego. Spodziewając się kolejnego ataku Osmanów, Wielki Mistrz Jean de la Valette rozpoczął w 1566 budowę nowego miasta na półwyspie Sciberras, nazwanego od jego nazwiska Valletta, które stało się siedzibą Zakonu a później stolicą Malty.
W roku 1798 wyspa została zajęta przez wojska Napoleona Bonapartego, a Joannici zostali wygnani z wyspy. Po kilku miesiącach, niezadowoleni z nowej władzy Maltańczycy wzniecili powstanie i wspomagani przez króla Sycylii i wojska brytyjskie zmusili Francuzów do poddania się i opuszczenia wyspy. I tak Malta przeszła w ręce brytyjskie, początkowo jako protektorat, a później jako kolonia. Panowanie Brytyjczyków skończyło się w roku 1964, kiedy to proklamowano powstanie niezależnego państwa maltańskiego.
Malta jest ważnym ośrodkiem turystycznym w basenie Morza Śródziemnego i jest odwiedzana rokrocznie przez miliony turystów. Nadmorskie kurorty i większe, piaszczyste plaże znajdują się głównie w północnej i zachodniej części Malty. Największą plażą na Malcie jest plaża nad zatoką Mellieħa Bay o długości około kilometra. Drugą pod względem wielkości jest plaża nad zatoką Golden Bay. Warto jeszcze wspomnieć o Paradise Beach i Għajn Tuffieħa. Wśród innych atrakcji naturalnych należy wymienić Klify Dingli, Błękitną Grotę czy też naturalny basen St. Peter's Pool.
Na Malcie znajduje się zespół kilkunastu megalitycznych świątyń. Zaczęto je budować około 3600 r. p.n.e. Do najbardziej znanych należą świątynia Ħaġar Qim i Hypogeum Ħal Saflieni.
Na przestrzeni wieków Malta przechodziła z rąk do rąk. Każdy kolejny władca wyspy skupiony był na przygotowaniu wyspy na kolejny atak a nie na utrzymaniu architektury cywilnej. Stąd też na wyspie niewiele jest pozostałości z czasów rzymskich. Z tego okresu zachowały się między innymi katakumby św. Agaty i katakumby św. Pawła w Rabacie czy Domvs Romana, ruiny domu z czasów rzymskich znajdujące się na pograniczu między Rabatem a Mdiną.
Bez wątpienia pobyt Zakonu Joannitów na wyspie przyczynił się do wzbogacania się jej mieszkańców i rozkwitu architektury. Na wyspie znajduje się 313 kościołów, wybudowanych głównie w stylu barokowym. Do najważniejszych kościołów można zaliczyć Katedrę św. Pawła w Mdinie i Konkatedrę św. Jana w Valletcie. Joannici pozostawili po sobie także Pałac Wielkiego Mistrza i Zajazdy Zakonne w Valletcie, Pałac Inkwizytora w Vittoriosie. Ciągłe zagrożenie ze strony Imperium Osmańskiego zmusiło Rycerzy Zakonnych do budowania fortów, cytadel i wież strażniczych. Do najważniejszych (także historycznie) fortów należą Fort Saint Elmo w Velletcie i Fort św. Anioła w Vittoriosie. Do roku 1795 forty były budowana przez Zakon Joannitów, potem pałeczkę przejęli Brytyjczycy. Z tego okresu pochodzi linia fortyfikacji Victoria Lines. Dookoła wyspy znajdują się 23 wieże obserwacyjne, tzw. wieże Lascarisa, umożliwiające obserwacje przybrzeżnych wód. Wieże były budowane tak, aby z każdej wieży można było widzieć dwie sąsiednie.
Malta to nie tylko zabytki i architektura. Wyspa charakteryzuje się bardzo ciekawą rzeźbą terenu. W pasie nadmorskim można znaleźć bardzo wiele dowodów na postępującą erozję wyspy, która powoduje ciągłe zmniejszanie się jej rozmiaru. Choć Malta nie należy do regionów typowo trekkingowych, to udało nam się znaleźć klika ciekawych ścieżek. Warto tutaj wymienić ścieżkę poprowadzoną ponad Klifami Dingli, ścieżkę dookoła półwyspu Delimera czy ścieżkę wzdłuż fortyfikacji Victoria Lines.
Na kolejnych podstronach znajduje się krótka relacja z naszego pobytu na wyspie oraz opis miejsc, które udało nam się zobaczyć.
Rozwiń tekst