Ta fascynująca, zbudowana w orientalnym stylu budowla przyćmiewa swoim blaskiem wszystkie inne budynki dookoła
placu św. Marka. Już na pierwszy rzut oka widać, że nie jest to świątynia w klasycznym tego słowa znaczeniu. Bazylika św. Makra to odzwierciedlenie potęgi Republiki Weneckiej i jej powód do dumy. Świątynia stanowiła uosobienie wielkości i znaczenia miasta, jego chlubnej historii. Jednocześnie był i jest to wielki pomnik wybudowany patronowi miasta, św. Markowi.
Wszystko zaczęło się w pierwszej połowie IX wieku. Weneccy kupcy sprowadzili do miasta zrabowane w Aleksandrii
relikwie św. Marka. Początkowo owe relikwie przechowywane były w kaplicy w
pałacu dożów jednakże szukano dla nich godniejszego miejsca, miejsca, do którego miałoby dostęp więcej wiernych. Należy pamiętać, że
pałac dożów był dla mieszkańców
Wenecji niedostępny. W roku 1063 z inicjatywy doży Domenico Contariniego rozpoczęto pierwsze prace przy budowie świątyni. Bazylika budowana była na wzór kościoła św. Apostołów znajdującego się w Konstantynopolu. W roku 1094 odbyła się konsekracja bazyliki, ale jej budowa ciągnęła się przez lata, aż do wieku XVI. Na przestrzeni lat, weneccy żeglarze i kupcy zwozili z całego wartościowe łupy (kolumny, mozaiki, płaskorzeźby, etc.), które to skrupulatnie wkomponowywane były w budowana bazylikę.
Jednym z najcenniejszych sprowadzonych dzieł sztuki, ca cztery antyczne, wykonane z brązu konie. Cavalli di San Marco znajdują się w muzeum Bazyliki, natomiast na tarasie nad portalem głównym znajduje się ich kopia. Nad lewym portalem głównej fasady (Porta Sant’Alippio) znajduje się XII wieczna mozaika przedstawiająca moment przywiezienia relikwii św. Marka do ówczesnego kościoła.
Po wejściu do bazyliki, w przedsionku świątyni, podziwiać można mozaiki przedstawiające sceny biblijne. To przepiękne dzieło sztuki, to zaledwie przedsmak tego, co znajduje się wewnątrz świątyni. Wchodząc do nawy głównej, od razu rzucają się w oczy niezwykłe złote mozaiki, którymi „obklejone” jest sklepienie świątyni. Na powierzchni ponad 4.000 m², pomiędzy XI a XVIII stworzono wspaniałą mozaikę, która uchodzi za największą na świecie. W pierwszych latach arcydzieło tworzone było głownie przez mistrzów z Bizancjum, później w tworzenie zaangażowani byli także twórcy weneccy. Mozaika przedstawia praktycznie wszystkie sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Niektórzy twierdzą, że jest ona największą na świecie Biblią w obrazkach.
Dopełnieniem arcydzieła sufitowego jest bez wątpienia podłoga. W całej świątyni, niczym misternie zdobiony orientalny dywan, rozpościera się mozaika z marmuru, krzemu oraz szkła.
Obowiązkowa trasa zwiedzania bazyliki wiedzie przed ołtarz główny, który oddzielony jest od reszty świątyni marmurowymi kolumnami. W ołtarzu bazyliki, pod ogromnym baldachimem, w szklanym sarkofagu spoczywają relikwie świętego Marka, patrona dawnej Republiki Weneckiej i dzisiejszego miasta.
Kolejne arcydzieło znajduje się tuż za ołtarzem głównym i jest nim Pala d’Oro, złota tablica o wymiarach 140 na 345 cm wysadzona ponad dwoma tysiącami szlachetnych kamieni. Kolejny cenny zabytek znajduje się w kaplicy Capella della Madonna Nicopeia. Wysadzana perłami i innymi kamieniami szlachetnymi ikona przedstawiająca Śpiewającą Madonnę powstała w X w.
W pierwszych wiekach istnienia, w bazylice znajdowali swój wieczny odpoczynek dożowie, toteż wszędzie natknąć się można na ścienne nisze z nagrobnymi malowidłami. Ostatnim dożą, który został pochowany w bazylice był zmarły w roku 1345 Andrea Dandolo.
