Muzea Watykańskie

Na zwiedzenie najważniejszego kompleksu muzealnego w Rzymie trzeba zarezerwować kilka godzin. Ekspozycja zajmuje powierzchnię około 42.000 m², a do przejścia jest około siedem kilometrów. Codziennie przez Muzea Watykańskie przewija się co najmniej 20.000 zwiedzających.

Za założyciela pierwszego Muzeum uważa się papieża Juliusza II, który w XVI wieku polecił zbudować na dziedzińcu przed Belwederem ekspozycję antycznych rzeźb. Kolekcja była systematycznie powiększana przez kolejnych papieży. Obecnie uważa się, że w Muzeach Watykańskich zgromadzono najbogatszą kolekcję dzieł sztuki z całego świata.

Zwiedzanie kompleksu muzealnego rozpoczyna się na Dziedzińcu Pinii, na którym wystawiona jest wykonana z brązu szyszka piniowa, która wcześniej znajdowała się na dziedzińcu starej Bazyliki św. Piotra a pierwotnie została odnaleziona w pobliżu Panteonu. Z Dziedzińca Pinii można wejść do wszystkich muzeów wchodzących w skład Muzeum Watykańskiego. Poniżej znajduje się niewielki wyciąg z ekspozycji ze wskazaniem najważniejszych zabytków:

• Muzeum Egizio – muzeum zostało zbudowane w roku 1839 na polecenie papieża Grzegorza XVI, znajduje się w nim interesująca kolekcja sztuki egipskiej.
• Muzeum Pio-Clementino – w tym muzeum wystawiona jest najstarsza kolekcja sztuki antycznej. Pierwotnie kolekcja wystawiana była w Belwederze, pod koniec XVIII wieku zbiory zostały przeniesione w dzisiejsze miejsce. Do najważniejszych eksponatów wystawianych w tym muzeum zalicza się następujące rzeźby: Apollo Belwederski (II wiek), triumfalny (I wiek p.n.e.) i Tors Belwederski (I wiek p.n.e.).
• Gregoriańskie Muzeum Etruskie – założone w roku 1837 przez papieża Grzegorza XVI muzeum gromadzi eksponaty znalezione w etruskich metropoliach: Todi i Cerveteri. W Sala della Biga znajduje się znana rzeźba greckiego dyskobola, Galleria degli Arazzi ozdobiona jest wielkimi gobelinami z XVII wieku a Galeria delle Certe Geografiche ozdobiona jest szesnastowiecznymi gobelinami przedstawiającymi różne mapy Włoch.
• Stanze Rafaela – stanze są to reprezentacyjne apartamenty papieskie ulokowane w północnym skrzydle Pałacu Watykańskiego. Na zlecenie papieża Juliusza II, Rafael ozdobił ściany wyjątkowymi freskami. W Stanza della Segnatura znajduje się znany fresk Szkoła Ateńska oraz fresk Dysputa o Najświętszym Sakramencie. W Stanza d'Eliodoro znajdują się freski: Wygnanie Heliodora ze świątyni, Msza w Bolsena oraz Uwolnienie św. Piotra z więzienia. Freski w Sanza d'Incendio poświęcone są Konstantynowi Wielkiemu.
• Kaplica Sykstyńska to najbardziej znane miejsca w kompleksie, do którego trafia każdy turysta zwiedzający Muzea Watykańskie, co przekłada się na tłok panujący w Kaplicy. Kaplica została wybudowana w latach 1447 -1483 na polecenie papieża Sykstusa IV. Wymiary kaplicy to 40,28 x 13,42 metra odpowiadają wymiarom Świątyni Salomona, znanej z Biblii. Kaplica Sykstyńska tradycyjnie jest miejscem, w którym odbywają się konklawe. Na czas wyboru papieża, do kaplicy wstawiany jest piec, w którym palone są karty z głosami kardynałów. Kolor dymu oznacza czy głosowanie zakończyło się wyborem papieża (kolor biały) czy też nadal nie ma rozstrzygnięcia (kolor czarny). Sklepienie Kaplicy pokrywa cykl fresków Michała Anioła obrazujący stworzenie świata i inne motywy ze Starego Testamentu. Najbardziej znany jest fresk przedstawiający stworzenie Adama. Freski zostały wykonane w latach 1508 – 1512 na zlecenie papieża Juliusza II. Na ścianie na wprost wejścia Michał Anioł namalował fresk Sąd Ostateczny. Zleceniodawcą tego dzieła był papież Klemens II. Kompozycja jest skupiona wokół postaci Chrystusa – sędziego karzącego za grzechy, z Matką Bożą u boku. Wokół zgromadzeni są święci, najczęściej trzymający narzędzia swojej męczeńskiej śmierci. Prawie wszystkie postacie na fresku są nagie, co było przedmiotem ostrej krytyki ze strony dostojników kościelnych. Papież Paweł IV zażądał zniszczenia dzieła, uznając je za nieprzyzwoite. Po namowach, zgodził się na zamalowanie intymnych fragmentów. W latach 1982–1994 fresk przeszedł gruntowną renowację w ramach, której oczyszczono malowidło. Częściowo usunie te zostały także domalowane opaski przesłaniające biodra postaci.
• W ufundowanej przez papieża Mikołaja V Watykańskiej Bibliotece przechowywane są bogato zdobione zabytki piśmiennictwa. Biblioteka to także Archiwum Watykańskie. Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskryptów i ponad 1,1 miliona drukowanych książek Punktem kulminacyjnym jest Salone Sistino, którego ściany ozdobione są przepięknymi freskami.
• W ufundowanym w roku 1756 przez papieża Benedykta XIV Museo Sacro przechowywane są eksponaty z okresu wczesnochrześcijańskiego i Średniowiecza. Najważniejszym zabytkiem jest fresk Gody Aldobrandyjskie, pochodzący z pierwszej połowy I wieku p.n.e., rzymski fresk przedstawiający scenę zaślubin.
• Pinakoteka – muzeum powstałe podczas pontyfikatu Piusa VI. Gromadzi obrazy od wczesnego renesansu do XIX wieku. Można w niej zobaczyć dzieła takich mistrzów jak Giotto, Bellini, Rafael, Leonardo da Vinci, Caravaggio, Tycjan, Domenichino, Guido Reni i wielu innych. W salach Pinakoteki znajduje się także zbiór ikon bizantyjskich.