Koúrion

Koúrion

Antyczne wykopaliska w Koúrionie (gr. Κούριο) to prawdziwa gratka nie tylko dla historyków i archeologów. Spacer pomiędzy malowniczo położonymi ruinami dostarcza niesamowitych wrażeń, uruchamiając wyobraźnię można zanurzyć się w atmosferę antycznego miasta.
Miasto Koúrion, podobnie jak większość antycznych miast na Cyprze założone zostało przez Achajów. Pierwsza wzmianka o mieście pojawia się w egipskim manuskrypcie datowanym na XI wiek przed Chrystusem. W roku 709 p.n.e. miasto przeszyło w ręce Asyryjczyków, którzy zawładnęli cała wyspą. Największy rozkwit miasta przypadł na czasy Imperium Rzymskiego oraz początek władzy Bizancjum. Większość mieszkańców Koúrionu stanowili wówczas chrześcijanie, a miasto było siedzibą biskupstwa (od III wieku n.e.). Kres dobrze prosperującemu miastu położyło jednak potężne trzęsienie ziemi w 365 roku n.e., po którym miasto już nigdy całkowicie się nie podniosło, a biskupstwo przeniesiono do pobliskiego Episkopí. Ostatni mieszkańcy opuścili Koúrion w VII wieku po najeździe Saracenów.
Pozostałości starożytnego miasta wyraźnie dzielą się na dwie części – wschodnią i zachodnią. W części wschodniej zlokalizowana jest większość wykopalisk z czasów greckich i rzymskich. W części zachodniej dominują pozostałości budowli wczesnochrześcijańskich.
Willa Eustoliosa. Eustolios żył na początku czasów chrześcijańskich. Jego 30 pokojowa willa wybudowana została na ruinach domów, które zostały zburzone podczas jednego z trzęsień ziemi. W obawie przed kolejnym trzęsieniem ziemi Eustolios zawierzył swój nowy dom zarówno Apollo, patronowi antycznego Koúrion jak i Chrystusowi. Nad wejściem do domu umieszczony został ekumeniczny (jak na tamte czasy napis): „Wejdź do środka, przynieś szczęście”. Wszystkie pokoje ozdobione były misternymi mozaikami, wiele z nich zachowało się do czasów współczesnych. W jednej części domu urządzone zostały łaźnie. Historycy sądzą, że w pewnym okresie czasu łaźnie były dostępne dla wszystkich mieszkańców miasta. Na mozaikach w łaźniach uwiecznione zostały różne ptaki i ryby. Jedna z mozaik przedstawia ogromną kuropatwę. Na kolejnej uwieczniono symbol Ktitis, będący znakiem bogactwa.
Po wschodniej stronie willi Eustoliosa znajduje się antyczny teatr. Po gruntownej renowacji przed kilkoma laty teatr odzyskał dawną świetność. Latem w teatrze odbywają się regularne spektakle i koncerty. Teatr powstał za czasów Imperium Rzymskiego, był wielokrotnie przebudowywany i dostosowywany do zmieniających się wymogów publiczności. W czasie, kiedy popularne stały się walki ze zwierzętami, trzy najniższe rzędy zostały zabudowane a na ich miejscu pojawiła się żelazna siatka odgradzająca publiczność od sceny. Przygotowane zostały także drogi ewakuacyjne, na wszelki wypadek. Około roku 300 walki stały się niepopularne i publiczność chciała znowu być bliżej sceny. Ponownie pojawiły się trzy najniższe rzędy a znikła metalowa siatka. W roku 365 w wyniku trzęsienia ziemi teatr został doszczętnie zniszczony. Nigdy nie podjęto próby jego odbudowania.
Podążając dalej wytyczoną ścieżką natrafiamy na ruiny wczesnochrześcijańskiej bazyliki i pałacu biskupiego. Bazylika została wybudowana około roku 400, jako materiał wykorzystano to, co pozostało z okolicznych budowli zniszczonych dwoma potężnymi trzęsieniami ziemi. Duży przedsionek bazyliki przeznaczony był dla nieochrzczonych, którzy często z ciekawości chcieli zobaczyć misteria odbywające się w prezbiterium. Północną część przedsionka zajmuje kaplica chrzcielna z chrzcielnicą w kształcie greckiego krzyża. Początkowo ogromna chrzcielnica, na przestrzeni wieków stawała się coraz mniejsza. Miało to związek z faktem, że do chrztu przystępowało coraz więcej dzieci, dorosłych było coraz mniej. Dosyć dobrze zachowały się także pomieszczenia pod pałacem biskupim. W cysternie na wodę, znajdującej się na kościelnym podwórzu znaleziono złotą monetę wybitą w roku 670. Świadczyć to może o fakcie, że po przeniesieniu biskupstwa do Episkopí Koúrion był nadal zamieszkany.
Od strony lądu bazylika graniczy z forum z czasów Imperium Rzymskiego. Kolumnada otaczająca forum została częściowo odtworzona. W północno wschodniej części forum znajduje się nimfeum. W nimfeum kończył się akwedukt zasilający miasto w wodę pitną. Przed nimfeum znajdują się trzy wapienniki wybudowane prawdopodobnie w VIII wieku, czyli już po tym, jak miasto zostało porzucone. Wapienniki służyły do wypalania wapna z kamieni pozostałych po zniszczonym mieście. Po obydwu stronach nimfeum znajdowały się termy i publiczne łaźnie.
Kolejne ruiny w ciągu wytyczonej ścieżki to tzw. Dom Gladiatorów. W istocie jest nie jest to jeden budynek a grupa budynków wybudowanych dookoła perystylu, czyli niezadaszonego dziedzińca. Dwie mozaiki, którymi udekorowany został perystyl przedstawiają uzbrojonych w sztylety i tarcze gladiatorów. Trzecia mozaika przedstawia scenę, w której sekundant Darios przerywa walkę w której gladiator o imieniu Lytras przymierza się do zadania śmiertelnego ciosu swojemu przeciwnikowi.
Kolejnymi ruinami na trasie jest Willa Achillesa. Nazwa wzięła się od mozaiki przedstawiającej Achillesa, który w przebraniu dziewczyny mieszkał na dworze królewskim na wyspie Skyros. Na mozaice uwieczniona została chwila, w której Odyseusz odkrył przebierańca. W pozostałych pomieszczeniach mozaiki są dość zniszczone, a przedstawiają one różne geometryczne figury oraz walki gladiatorów.
W odległości około kilometra od rzymskiego forum znajdują się ruiny antycznego stadionu. Trybuny stadionu mieściły około 6.000 widzów. Długość bieżni wynosiła 186 metrów, a więc o 6 metrów więcej niż przewidywał ówczesny standard.
Dwa kilometry dalej znajdują się ruiny świątyni Apollo-Hylates. Świątynia miała jedynie lokalne znaczenie, nigdy nie była znana w szerokim świecie antycznym. Szacuje się, że miejsce kultu istniało od VIII wielu p.n.e. do trzęsienia ziemi w 365 roku n.e. Częściowo odrestaurowane kolumny i fasada świątyni pozwalają wyobrazić sobie jak ogromna była to świątynia. W greckim panteonie Apollo był miedzy innymi patronem lasów. W tej roli był także czczony w Koúrionie. Kamienny krąg o średnicy 18 metrów wyznaczał obszar świętego lasu. Wewnątrz kręgu rosły święte drzewa, które czczone były w procesjach. Poniżej kamiennego kręgu znajduje się okrągły ołtarz. Na tym ołtarzu pielgrzymi składali swoje dary wotywne. Badania resztek kości wykazały, że najczęściej w ofierze składano owce. W popiołach znaleziono także tysiące małych, glinianych figurek przedstawiających bądź to zwierzęta bądź modlących się ludzi. Sprzedaż darów wotywnych, w tym żywych zwierząt ofiarnych była jednym z głównych źródeł utrzymania świątyni.
Na prawo od świętego kamiennego kręgu znajduje się prostokątna cysterna. Poprzez gęstą sieć kanałów, woda z cysterny transportowana była do zabudowań miejskich.
Rozwiń tekst