Deultum (bułg. Деултум, gr. Δεβελτός) to ruiny z okresu antycznego położone na obrzeżach miejscowości Debelt. Jak szacują archeolodzy, początki osadnictwa w tym rejonie datuje się na końcową epokę brązu lub XIII-XII wiek p.n.e.. Pod koniec I wieku n.e. cesarz Wespazjan założył tutaj kolonię rzymską Colonia Flavia Pacis Deultensium dla weteranów z VIII Legionu Augusta. Była to jedyna kolonia tego typu na terenie dzisiejszej Bułgarii. Szybko wzniesiono m.in. duże termy, rozbudowane jeszcze w III wieku. Powstały świątynie Asklepiosa i Kybele, a także poświęcona Septymiuszowi Sewerowi; czczono też lokalne trackie bóstwa.
Za czasów Marka Aureliusza miasto otoczono murami, które połowie V wieku odnowiono i rozbudowano.
W kolejnych wiekach miasto dynamicznie się rozwijało, stając się jednym z najważniejszych i najbogatszych ośrodków prowincji Tracja - wpływ na to miało m.in. przeniesienie stolicy imperium bizantyjskiego do Konstantynopola. Deultum stało się jednym z punktów obronnych przed najazdami barbarzyńców.
Spadek znaczenia nastąpił w VI-VII wieku, wraz z kryzysem Cesarstwa Wschodniorzymskiego i najazdami Słowian. W 812 roku ówczesny Dewelt został podbity przez chana Krum, który przekształcił go w ważny punkt graniczny pomiędzy Carstwem Bułgarii a Cesarstwem Bizantyjskim; miejscową ludność wysiedlono w głąb kraju zwycięzcy.
W XIII-XIV wieku w związku ze spadkiem poziomu wód i przeniesieniem portu w kierunku dzisiejszej linii brzegowej miejscowość stopniowo wyludniała się - po XIV wieku nie pojawia się już w dokumentach.
Pierwsze prace archeologiczne na terenie osady przeprowadzono już w 1881 roku, ale dopiero wiek później rozpoczęto sukcesywne badania terenu. Archeolodzy odkryli pozostałości rzymskiego miasta (m.in. starożytne nekropolie, świątynie, budynki publiczne oraz łaźnie) oraz z późniejszych, średniowiecznych okresów (zamek z V-XIV wieku, kościół z IX wieku) - ogólnie 20 obiektów z różnych epok i 20 000 artefaktów.
Rezerwat archeologiczny otwarto w 1988 roku, ale prace trwają cały czas. Pozostałości Deultum położone są poza miejscowością, na wolno dostępnych na polach.
Rozwiń tekst
